4 πρακτικές συμβουλές για να μεγαλώσετε παιδιά που θα έχουν καλή συμπεριφορά
Όλοι μας θέλουμε τα παιδιά μας να συμπεριφέρονται καλά. Θέλουμε το παιδί μας να είναι κάποιο που είναι φιλικό, που λέει «παρακαλώ» και «ευχαριστώ», που κάνει αυτό που του λένε, που δεν μπλέκει σε μπελάδες στο σχολείο ή που δεν ενοχλεί τα παιδιά στο προαύλιο. Το πρόβλημα, όπως οποιοσδήποτε γονιός μπορεί να βεβαιώσει, είναι ότι το μεγάλωμα ενός παιδιού που συμπεριφέρεται καλά είναι δύσκολη δουλειά.
Ο λόγος είναι εν μέρει η ιδιοσυγκρασία (ταπεραμέντο) – κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Μερικά παιδιά ακολουθούν τους κανόνες και μερικά άλλα, λοιπόν, δεν το κάνουν. Αλλά κυρίως είναι δύσκολη δουλειά επειδή είναι μια συνεχής εξαντλητική διεργασία που απαιτεί να προσβλέπουμε πάντα στον τελικό στόχο (να έχουμε ένα παιδί που συμπεριφέρεται καλά) παρά στον βραχυπρόθεσμο στόχο (π.χ. να κάνουμε το παιδί που στέκεται μπροστά μας και ουρλιάζει να σταματήσει να ουρλιάζει).
Ύστερα από περισσότερο από 25 χρόνια που είμαι και παιδίατρος και γονιός, να εδώ τέσσερες πρακτικές συμβουλές που νομίζω μπορούν να έχουν μεγάλη επίδραση:
1. Αρχίστε νωρίς. Μπορεί να είναι χαριτωμένο όταν το μεγάλο μωρό σας (12-18 μηνών) χτυπάει κάποιον και είναι απίθανο να προκαλέσει πολύ κακό, αλλά αν περιμένετε μέχρι την προσχολική ηλικία ή αργότερα για να γίνετε σαφής ότι το να χτυπάμε δεν είναι αποδεκτό, θα είναι πιο δύσκολο. Το παιδί σας θα είναι δικαιολογημένο στη σύγχυσή του: αν κάτι είναι εντάξει μέχρι τώρα, γιατί δεν είναι εντάξει πια; Όσο πιο νωρίς διδάξετε το παιδί σας ότι το να χτυπάμε ή να δαγκώνουμε δεν είναι αποδεκτό, και ότι το «όχι» σημαίνει πραγματικά «όχι», τόσο το καλύτερο.
Υπάρχει μια μεγάλη προϋπόθεση σε αυτό όμως: είναι σημαντικό να κατανοήσετε πού βρίσκεται αναπτυξιακώς το παιδί σας. Ένα μεγάλο μωρό (12-18 μηνών) χτυπάει όχι για να είναι κακό παιδί. Χτυπάει από απογοήτευση και θυμό, ή λύπη. Ένα παιδί 2 ετών έχει εκρήξεις θυμού και απογοήτευσης (‘temper tantrums’) όχι για να σας εκδικηθεί ή για να καταστρέψει την ημέρα σας. Το κάνει για τους ίδιους λόγους που ένα μεγάλο μωρό χτυπάει. Έτσι, καθώς αρχίζετε νωρίς, η ιδέα είναι να βοηθήσετε το νεαρό παιδί σας να καταλάβει καλούς και κακούς τρόπους για να εκφράσει αυτά τα συναισθήματα. Είναι επίσης σημαντικό να κατανοήσετε τι είναι ικανό να κάνει το παιδί σας. Υπάρχει όριο σε αυτά που μπορούμε να ζητήσουμε από οποιοδήποτε παιδί σε κάθε στάδιο της ανάπτυξης. Όταν πηγαίνετε για τις επισκέψεις ρουτίνας, συζητήστε με τον γιατρό σας τι είναι ρεαλιστικό να περιμένετε για συμπεριφορά στην ηλικία του παιδιού σας.
2. Να είστε συνεπείς. Αν το να πηδάς επάνω στον καναπέ είναι διασκεδαστικό, και μερικές φορές η Μαμά και ο Μπαμπάς λένε όχι, αλλά μερικές φορές σε αφήνουν να το κάνεις, είναι βέβαιο ότι τουλάχιστον θα το δοκιμάσεις τώρα. Αλλά αν πάντοτε λέτε όχι, τότε το παιδί σας μαθαίνει τους κανόνες του σπιτιού και είναι λιγότερο πιθανό να πηδάει επάνω στον καναπέ. Έτσι και έχετε πει όχι σε κάτι, χρειάζεται να είναι πάντοτε όχι, πράγμα που μπορεί να είναι εντελώς εξαντλητικό – το καταλαβαίνω καλά αυτό. Λοιπόν, επιλέξτε τις μάχες σας. Κάθε οικογένεια χαράζει διαφορετικές γραμμές στην άμμο. Κάθε συμπεριφορά που πληγώνει κάποιον (συμπεριλαμβανομένου του να πληγώσουμε τα συναισθήματά του) ή που είναι επικίνδυνη θα πρέπει πάντοτε να είναι ένα όχι. Και είναι καλό να διδάξετε τα παιδιά ότι ορισμένες καταστάσεις (όπως θρησκευτικές λειτουργίες ή δημόσια μέσα μεταφοράς, για παράδειγμα) απαιτούν πιο ήσυχη, λιγότερο δραστήρια συμπεριφορά. Διδάξτε τα να σέβονται τους άλλους (να είναι ευγενικά και να μοιράζονται, για παράδειγμα). Αλλά εσείς μπορείτε να αποφασίσετε για τους υπόλοιπους κανόνες. Ίσως το να πηδάει επάνω στον καναπέ είναι αποδεκτό στο σπίτι σας.
3. Να δείχνετε αγάπη. Τσακώστε τα παιδιά σας όταν είναι καλά παιδιά, επίσης. Να είστε πολύ θετικοί για τις καλές συμπεριφορές ή όταν συνεργάζονται και σταματάνε μια κακή συμπεριφορά. Όταν το παιδί συμπεριφέρεται καλά, έχουμε την τάση να το θεωρήσουμε σαν κάτι δεδομένο ή απλώς νιώθουμε ανακουφισμένοι, αλλά το παιδί αξίζει έπαινο που ακολουθεί τους κανόνες – όχι μόνο τιμωρίες όταν δεν το κάνει. Επίσης, είναι σημαντικό να περνάτε χρόνο με τα παιδιά σας και να τους δείχνετε ότι είστε αφοσιωμένοι σε αυτά. Αυτό βάζει την πειθαρχία σε ένα πλαίσιο και κάνει ευκολότερο και πιο επιθυμητό από τα παιδιά να συμπεριφερθούν καλά για εσάς.
4. Να θέτετε το καλό παράδειγμα. Δεν μπορείτε να περιμένετε να λέει το παιδί «παρακαλώ» και «ευχαριστώ» αν εσείς δεν το κάνετε, ή να φέρεται καλά στους άλλους αν εσείς δεν το κάνετε. Θα πρέπει να θυμάστε ότι τα παιδιά πάντοτε προσέχουν πολύ περισσότερο αυτά που κάνουμε παρά αυτά που λέμε. Ακριβώς όπως ο Gandhi είπε κάποτε, «να είσαι η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο». Να είστε το πρόσωπο που θέλετε να γίνει το παιδί σας.
Αν έχετε δυσκολία, μιλήστε στον γιατρό σας. Μερικά παιδιά είναι πιο δύσκολα από άλλα, για πολλούς και ποικίλους λόγους. Μερικές φορές οι γονείς χρειάζονται βοήθεια. Μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια αν τη χρειαστείτε. Αυτό θα σας κάνει καλύτερο γονιό.
Αυτό το άρθρο γράφτηκε από την Claire McCarthy, MD που είναι παιδίατρος πρωτοβάθμιας φροντίδας στο Boston Children’s Hospital και Assistant Professor Παιδιατρικής στο Harvard Medical School. Το άρθρο δημοσιεύτηκε στις 27 Φεβρουαρίου 2018 στο ‘Harvard Health Blog’ στο διαδίκτυο. Όταν το πρόσεξα, σκέφτηκα ότι θα ενδιαφέρει τους νεαρούς γονείς στην Ελλάδα. Νομίζω ότι πολλοί από αυτούς φιλοδοξούν τα παιδιά τους να έχουν καλή συμπεριφορά και να δείχνουν φιλική διάθεση, ευγένεια και ευαισθησία για τους άλλους. Σκέφτηκα, λοιπόν, να το αποδώσω στα Ελληνικά για αυτούς. Ελπίζω να βρουν το άρθρο χρήσιμο.
4 Μαρτίου 2018
Ακολουθήστε μας στο facebook και στο twitter: