Πληροφορηθείτε, σκεφτείτε, αμφισβητήστε! Συζητήστε με τον γιατρό σας για περιττές και δυνητικώς βλαβερές ιατρικές πράξεις.
Η ανάγκη για αντίσταση εκ μέρους των γιατρών και των ασθενών στα φαινόμενα της υπερδιάγνωσης και της υπερθεραπείας αποτελεί θεμελιώδες συστατικό της επαγγελματικής μου φιλοσοφίας. Στο σχετικό άρθρο μου τον Δεκέμβριο του 2013, είχα αναφερθεί και στην εκστρατεία αμερικανών γιατρών με τίτλο "Επιλέγοντας Σοφά" (Choosing Wisely). Σήμερα θα περιγράψω με λεπτομέρειες τις δραστηριότητες αυτής της εκστρατείας (campaign), αφού τη θεωρώ το πιο σημαντικό κίνημα στη Δύση για τον περιορισμό των περιττών και εν δυνάμει βλαβερών ιατρικών πράξεων και για την συνακόλουθη περιστολή των δαπανών για υγεία και περίθαλψη.
Στις ΗΠΑ οι ίδιοι οι γιατροί συμμετέχουν τα τελευταία χρόνια στις εθνικές προσπάθειες για την παροχή ασφαλέστερων και υψηλότερης ποιότητας φροντίδων για τους ασθενείς. Αναγνωρίζουν ότι η υπερβολική χρήση των πόρων στην υγεία και την περίθαλψη είναι ένα πολύ ανησυχητικό ζήτημα. Πολλοί ειδικοί επιστήμονες συμφωνούν ότι ο παρών τρόπος παροχής της περίθαλψης περιέχει πάρα πολλή σπατάλη. Μερικοί από αυτούς υπολογίζουν ότι έως και το 30% των παρεχομένων φροντίδων είναι περιττές και ίσως να μη βελτιώνουν την υγεία του κόσμου.
Οι ευαισθητοποιημένοι αμερικανοί γιατροί του κινήματος Choosing Wisely πιστεύουν, λοιπόν, ότι είναι επείγουσα η ανάγκη γιατροί (και λοιποί πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης) και ασθενείς να συνεργαστούν και να συζητήσουν για σοφές θεραπευτικές αποφάσεις, για σοφή αντιμετώπιση των προβλημάτων των ασθενών. Αυτό σημαίνει επιλογή φροντίδων (εξετάσεων, θεραπειών ή επεμβάσεων) που:
- υποστηρίζονται από ενδείξεις που αποδεικνύουν ότι είναι αποτελεσματικές για ασθενείς σαν αυτούς
- δεν επαναλαμβάνουν εξετάσεις ή επεμβάσεις που έχουν ήδη εκτελεστεί
- δεν θα τους βλάψουν
- είναι πράγματι απαραίτητες
Η εκστρατεία Choosing Wisely
Ο σκοπός αυτής της εκστρατείας, που ξεκίνησε το 2012 από την επαγγελματική οργάνωση των διπλωματούχων αμερικανών παθολόγων (ABIM Foundation) θα μπορούσε να περιγραφεί ως «ΠΛΗΡΟΦΟΡΟΥΜΕ - ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΑΣΤΕ - ΣΥΖΗΤΟΥΜΕ - ΣΥΝΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΜΕ». Η πρωτοβουλία τους έχει σκοπό να βοηθήσει τους γιατρούς (και άλλους παρόχους περίθαλψης) και τους ασθενείς να κάνουν μεταξύ τους συζητήσεις για την υπερβολική χρήση (κατάχρηση) ιατρικών εξετάσεων, θεραπειών και επεμβάσεων. Από πρακτική σκοπιά, ο σκοπός τους είναι να βοηθηθούν οι ασθενείς να πάρουν έξυπνες και αποτελεσματικές αποφάσεις σχετικά με την περίθαλψή τους. Αναγνωρίζοντας τη σημασία της συνεργασίας ανάμεσα στους γιατρούς (και άλλους παρόχους) και τους ασθενείς, οι κορυφαίες επιστημονικές οργανώσεις των γιατρών (και άλλων παρόχων), μαζί με την οργάνωση Consumer Reports, έχουν ενώσει τις δυνάμεις τους με σκοπό να βοηθήσουν στη βελτίωση της ποιότητας και της ασφάλειας της υγειονομικής περίθαλψης στην Αμερική.
Ως μέρος της εκστρατείας Choosing Wisely, οι συμμετέχουσες οργανώσεις των γιατρών (και λοιπών παρόχων) που αντιπροσωπεύουν τις διάφορες ιατρικές ειδικότητες έχουν φτιάξει η κάθε μία αντίστοιχες λίστες με "Πράγματα για να Αμφισβητήσετε" ("Things to Question"), οι οποίες παρέχουν συγκεκριμένες, τεκμηριωμένες (δηλαδή βασισμένες σε ενδείξεις) συστάσεις. Αυτές τις συστάσεις θα πρέπει οι γιατροί (και λοιποί πάροχοι) και οι ασθενείς να συζητούν ώστε να βοηθηθούν να πάρουν σοφές αποφάσεις σχετικά με την πιο κατάλληλη περίθαλψη για τη συγκεκριμένη κατάσταση του κάθε ασθενούς. Οι λίστες που έχουν φτιαχτεί βοηθούν στο να τονωθεί η συζήτηση σχετικά με την ανάγκη - ή την απουσία της - να γίνονται πολλές από τις συχνά παραγγελλόμενες εξετάσεις, θεραπείες και επεμβάσεις. Οι συμμετέχουσες επιστημονικές οργανώσεις και το ABIM Foundation (το Συμβούλιο των διπλωματούχων παθολόγων της Αμερικής) χρησιμοποιούν αυτές τις λίστες για να υποστηρίξουν τους γιατρούς (και λοιπούς παρόχους περίθαλψης) στο να κάνουν σοφές επιλογές και στο να αναπτύξουν μεθόδους που θα τους βοηθούν να κάνουν αυτού του είδους τις συζητήσεις με τους ασθενείς. Περισσότερες από 60 επιστημονικές εταιρείες των διαφόρων ειδικοτήτων συμμετέχουν ήδη στην εκστρατεία Choosing Wisely. Νέες λίστες θα συνεχίσουν να δημοσιεύονται στη διάρκεια του 2014.
Σε άλλες σελίδες αυτού του site, θα βρείτε επιλογή από αυτές τις λίστες όπως τις έχω αποδώσει στα ελληνικά. Θα προσθέσω στο μέλλον σταδιακώς και άλλες λίστες, άλλων ιατρικών ειδικοτήτων. Πιστεύω ότι οι ασθενείς και το κοινό στη χώρα μας έχουν μεγάλο ενδιαφέρον και ανάγκη να πληροφορηθούν και να σκεφτούν για αυτές τις επίσημες συστάσεις της σύγχρονης ιατρικής. Πιστεύω ακόμα ότι έχουν επίσης την επιθυμία να αμφισβητήσουν και να συζητήσουν με τους γιατρούς τους αν ορισμένες προτεινόμενες εξετάσεις, θεραπείες και επεμβάσεις είναι σωστές, ασφαλείς και απαραίτητες. Στην εποχή μας, οι ιατρικές αποφάσεις θα πρέπει να λαμβάνονται μετά από συζήτηση και σε συνεργασία με τους ασθενείς μας και όχι να τους επιβάλλονται. Επίσης, πιστεύω ότι θα είναι πολύ χρήσιμο στους ασθενείς και το κοινό στην Ελλάδα το κείμενο και το σχετικό poster που έχει φτιάξει η οργάνωση Consumer Reports με τίτλο «5 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ για να Ρωτήσετε τον Γιατρό Σας Πριν Κάνετε Οποιαδήποτε Εξέταση, Θεραπεία ή Επέμβαση» και που υπάρχει στα ελληνικά αλλού σε αυτό το site.
Η αρχική ιδέα γι' αυτήν την εκστρατεία στις ΗΠΑ δοκιμάστηκε από την "Εθνική Συμμαχία Ιατρών" (National Physicians Alliance). Με τη βοήθεια μιας οικονομικής δωρεάς από το ABIM Foundation, ξεκίνησε ένα project με τίτλο "Προάγουμε την Καλή Διαχείριση στην Κλινική Πράξη". Δημιούργησε, λοιπόν, τις τρεις πρώτες λίστες στις τρεις ιατρικές ειδικότητες της πρωτοβάθμιας περίθαλψης: την οικογενειακή ιατρική, την παθολογία και την παιδιατρική. Κάθε μία από τις τρεις λίστες περιείχε τις πέντε κύριες ("top 5") ιατρικές δραστηριότητες όπου θα μπορούσε να βελτιωθεί η ποιότητα της περίθαλψης. Τα αποτελέσματα αυτού του project δημοσιεύτηκαν σε μεγάλο ιατρικό περιοδικό [Arch Intern Med. 2011;171(15):1385-1390].
Η οργάνωση Consumer Reports, η κορυφαία ανεξάρτητη και μη-κερδοκοσπική οργάνωση υποστήριξης των καταναλωτών στις ΗΠΑ, έχει συμμαχήσει με την εκστρατεία Choosing Wisely. Αναγνωρίζοντας ότι οι ασθενείς έχουν ανάγκη από καλύτερη πληροφόρηση σχετικά με το τι περίθαλψη χρειάζονται πραγματικά ώστε να κάνουν τις σχετικές συζητήσεις με τους γιατρούς τους (ή άλλους παρόχους περίθαλψης), η Consumer Reports αναπτύσσει συνεχώς φιλικό για ασθενείς πληροφοριακό υλικό και, επίσης, συντονίζει και άλλες ομάδες καταναλωτών με σκοπό να βοηθήσει ώστε να διαδοθούν αυτές οι πληροφορίες και να εκπαιδευτούν οι ασθενείς στο να παίρνουν σοφές αποφάσεις.
Αύγουστος 2014
Διαβάστε ακόμα σε αυτό το website:
Λίστες με Πράγματα που Γιατροί και Ασθενείς Πρέπει να Αμφισβητήσουν (για γιατρούς και ασθενείς)
Διαβάστε ακόμα αλλού (στα αγγλικά):
Patient-Friendly Resources from Specialty Societies and Consumer Reports
Ακολουθήστε μας στο facebook και στο twitter: