Οι φαρμακευτικές εταιρείες και η δωροδοκία γιατρών, νοσοκομείων και άλλων
Το πρόβλημα της δωροδοκίας (bribery) γιατρών, νοσοκομείων και άλλων παραγόντων από τις φαρμακευτικές εταιρείες (“Big Pharma”) είναι παλιό, μεγάλο και παγκόσμιο. Έχει υποστηριχθεί ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες δαπανούν υπερδιπλάσια ποσά για έξοδα διοίκησης και για την προώθηση φαρμάκων (marketing) από αυτά που δαπανούν για έρευνα. Η δωροδοκία έχει πολλές μορφές. Χρήσιμα δωράκια για το γραφείο, δωρεάν γεύματα, υπολογιστές, ταξίδια και έξοδα συνεδρίων είναι μερικές από αυτές. Άλλες μορφές δωροδοκίας είναι όταν γιατροί πληρώνονται για να περιλάβουν ασθενείς τους σε δοκιμές (trials) φαρμάκων, ή όταν γιατροί - συνήθως «επώνυμοι» - πληρώνονται από τις εταιρείες για να πουν τη γνώμη τους ως ειδικοί (consultants), ή για να δώσουν ή να φιλοξενήσουν διαλέξεις για την αξία κάποιου φαρμάκου. Ακόμα και τα δωρεάν δείγματα φαρμάκων που προσφέρονται σε γιατρούς πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να θεωρούνται δωροδοκία. Αποδίδουν άραγε οι πρακτικές δωροδοκίας εκ μέρους των φαρμακευτικών εταιρειών; Αναμφισβήτητα ναι. Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι αυτές οι πρακτικές επηρεάζουν τη συνταγογραφική συμπεριφορά των γιατρών.
Πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της δωροδοκίας στη χώρα μας; Όπως και πολλά άλλα. Αποφεύγουμε απλώς να το αντιμετωπίσουμε ως πρόβλημα που απαιτεί λύση! Ακόμα χειρότερα, όσοι τολμούν να καταγγείλουν φαινόμενα διαφθοράς, ή κακές καταστάσεις και κακές πρακτικές γενικότερα - δηλαδή όσοι διεθνώς ονομάζονται “whistleblowers” - πολύ συχνά αντιμετωπίζονται ως ενοχλητικά, «απροσάρμοστα» και «ιδιόρρυθμα» άτομα, ενώ άλλοτε απειλούνται, εκβιάζονται, διώκονται ποικιλοτρόπως ή απολύονται από τη δουλειά τους. Αντιθέτως, στις ΗΠΑ (οι κάτοικοι της οποίας αποκαλούνται στην χώρα μας «αμερικανάκια» ή «χαζοαμερικάνοι» ή πιο συχνά «φονιάδες των λαών») το πρόβλημα της δωροδοκίας απασχολεί με σοβαρό τρόπο κοινωνία, γιατρούς και αρχές. Όλες οι υποθέσεις διαφθοράς φτάνουν εγκαίρως στη δικαιοσύνη και τα πρόστιμα είναι τεράστια. Το πρόσφατο σκάνδαλο δωροδοκίας που αφορά τη χώρα μας και που αρχικώς δημοσιοποίησε στην Ελλάδα το website “iefimerida.gr” στις 12 Δεκεμβρίου 2016 (από όπου και η photo), απεκαλύφθη από δύο πρώην έλληνες υπαλλήλους της εταιρείας Novartis που κατήγγειλαν την εταιρεία στις αμερικανικές αρχές. Σημειωτέον ότι η Novartis έχει πληρώσει στις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια εκατοντάδες εκατομμύρα δολάρια για ρύθμιση (settlement) υποθέσεών της στην αμερικανική δικαιοσύνη.
Πώς άραγε αντιμετωπίζουν οι αμερικανοί γιατροί το πρόβλημα; Αντιδρούν. Αντιδρούν διότι εκεί υπάρχουν - σε όλους σχεδόν τους τομείς του κοινωνικού βίου - εστίες δημιουργικής καταγγελίας, και εστίες μάχης και επιστημονικής έρευνας για τη διαφάνεια. Και αντιδρούν με πολλούς τρόπους. Να δύο ξεχωριστά, λαμπρά παραδείγματα. Η γιατρός Dr. Marcia Angell, πρώην αρχισυντάκτρια (editor-in-chief) του περιοδικού “New England Journal of Medicine”, τον Ιανουάριο του 1999 έγραψε ένα απίστευτα θαρραλέο άρθρο στο περιοδικό “The New York Review of Books” με τίτλο: “Drug Companies & Doctors: A Story of Corruption” («Φαρμακευτικές Εταιρείες & Γιατροί: Μια Ιστορία Διαφθοράς»), ενώ το 2004 εξεδόθη το εξόχως διαφωτιστικό βιβλίο της με τίτλο “The Truth About the Drug Companies: How They Deceive Us and What To Do About It” («H Αλήθεια Για τις Εταιρείες Φαρμάκων: Πώς Μας Εξαπατούν και Τι Να Κάνουμε Γι’ Αυτό»). Μια άλλη αμερικανίδα γιατρός, η Dr. Leana Wen, ξεκίνησε το 2013 ένα είδος εκστρατείας με τίτλο “Who’s My Doctor? The Total Transparency Manifesto” («Ποιος Είναι ο Γιατρός Μου; Το Μανιφέστο της Ολικής Διαφάνειας»). Με την προσπάθειά της υποκινεί όλους τους γιατρούς στη χώρα της να υπογράψουν στη σχετική online πλατφόρμα το μανιφέστο και να αποκαλύψουν τις πηγές του εισοδήματός τους, και - αν συμφωνούν - ακόμα και πληροφορίες για την προσωπική τους ζωή, τις πολιτικές τους προτιμήσεις και τη φιλοσοφία τους για τη δουλειά τους. Διότι η Leana Wen πιστεύει ότι αυτό θα βοηθήσει να δημιουργηθεί μια καλή σχέση εμπιστοσύνης ανάμεσα στον γιατρό και τους ασθενείς. Για παράδειγμα, μια γυναίκα μπορεί να θέλει να γνωρίζει ποια είναι η θέση του γιατρού στο θέμα της αντισύλληψης ή της διακοπής εγκυμοσύνης. Γονείς μπορεί να θέλουν να ξέρουν πώς ο γιατρός τους νιώθει και τι πιστεύει για το θέμα του συστηματικού εμβολιασμού των παιδιών. Και βεβαίως οι ασθενείς μπορούν με αυτόν τον τρόπο να δουν επίσης με ποιες εταιρείες ο γιατρός διατηρεί ενδεχομένως δεσμούς. Σε συνέντευξή της στο περιοδικό “TIME” το 2014, η Leana Wen δηλώνει: «Ως ιατροί χρειάζεται να μπορούμε να θεμελιώνουμε και να συντηρούμε την εμπιστοσύνη. Νομίζω ότι το οικονομικό συμφέρον είναι μεγάλο πρόβλημα. Αν ντρεπόμαστε να πούμε στους ασθενείς μας για την οικονομική σύγκρουση συμφέροντος (conflicts of interest), τότε θα πρέπει να διερωτηθούμε γιατί τους έχουμε ως ασθενείς». Μέρος του κινήτρου της Leana Wen προέρχεται από τα χρόνια που παρακολούθησε τη μητέρα της, που πολεμούσε τον καρκίνο του μαστού, να ανακαλύπτει ότι ο γιατρός της ήταν οικονομικώς δεσμευμένος με το χημειοθεραπευτικό σχήμα που της είχε δώσει.
Περισσότερα για τη θαρραλέα Dr. Marcia Angell (που τώρα είναι senior lecturer στο τμήμα κοινωνικής ιατρικής στο Harvard Medical School) μπορείτε να διαβάσετε εδώ: https://cfmedicine.nlm.nih.gov/physicians/biography_10.html
Περισσότερα για την εκπληκτικά δημιουργική Dr. Leana Wen (που από τον Ιανουάριο του 2015 είναι Επίτροπος Υγείας της πόλεως της Βαλτιμόρης και δίνει θαρραλέα μάχη εναντίον της επιδημίας θανάτων από υπερβολική δόση οπιοειδών φαρμάκων) μπορείτε να διαβάσετε σε παλιότερο άρθρο μου με τίτλο «Διαφάνεια» και εδώ: http://www.drleanawen.com/
20 Δεκεμβρίου 2016
Ακολουθήστε μας στο facebook και στο twitter: